Αποκατάσταση δασών Όρους Πάρνωνα και κατευθύνσεις διατήρησης Όρους Ταΰγετου στη Λακωνία
Περίληψη Έργου
Το έργο «Αποκατάσταση δασών Όρους Πάρνωνα και κατευθύνσεις διατήρησης Όρους Ταΰγετου στη Λακωνία» υλοποιήθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας/Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), το Δασαρχείο Σπάρτης, τη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, και την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Λακωνίας. Χρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 50% από τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό των Χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου 2004 – 2009 και σε ποσοστό 50% από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) (εθνικούς πόρους).
Το έργο αποσκοπούσε στην αειφορική διαχείριση του ορεινού χώρου της Λακωνίας μέσω της αποκατάστασης των δασών του Όρους Πάρνωνας που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του 2007 και της ολοκλήρωσης της οικολογικής αποτύπωσης του Όρους Ταΰγετος.
Ειδικότερα, οι σκοποί του ήταν:
- Η επανεγκατάσταση της φυσικής βλάστησης σε εκτάσεις των καμένων δασών στο Όρος Πάρνωνας.
- Η οικολογική αποτύπωση των οικοσυστημάτων στην περιοχή του Όρους Ταΰγετος και η διατύπωση κατευθύνσεων για δράσεις διατήρησης της βιοποικιλότητας.
Διάρκεια Έργου: 2009-2012.
Δράσεις του έργου
1. ΕΠΑΝΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΑΡΝΩΝΑΣ
Τα δάση στο Όρος Πάρνωνα δέχθηκαν σοβαρό πλήγμα από τις εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές του 2007. Η επανεγκατάσταση της δασικής βλάστησης αποτελεί ιδιαιτέρως ευαίσθητη παρέμβαση σε ένα δασικό οικοσύστημα. Στο πλαίσιο του έργου, αποκαταστάθηκαν εκτάσεις σε θέσεις όπου δεν υπήρχε φυσική αναγέννηση. Υλοποιήθηκαν προκαταρκτικές εργασίες όπως, η εκπόνηση μελετών αποκατάστασης, η συλλογή σπόρων από την περιοχή, η παραγωγή φυτευτικού υλικού και η εκπόνηση των τεχνικών μελετών αποκατάστασης. Ακολούθησαν τα έργα αποκατάστασης σε έκταση 2.500 στρεμμάτων.
Οι εκτάσεις που αποκαταστάθηκαν στο πλαίσιο του έργου είναι εκτάσεις με κεφαλληνιακή ελάτη και εκτάσεις με ελάτη και μαύρη πεύκη. Η επιλογή των εκτάσεων έγινε ώστε να υπάρχει συμπληρωματικότητα με αυτές που αποκαταστάθηκαν στο πλαίσιο έργου LIFE+ “Αποκατάσταση των δασών μαύρης πεύκης (Pinus nigra) στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης”. Με την ολοκλήρωση των δύο έργων αποκαταστάθηκε το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων που κάηκαν το 2007, με μαύρη πεύκη και κεφαλληνιακή ελάτη.
Οι συνδυασμένες παρεμβάσεις για την αποκατάσταση των δασών του Πάρνωνα διακρίθηκαν ως μία από τις 6 καλύτερες παρεμβάσεις διατήρησης της φύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το πρώτο έτος του θεσμού των Βραβείων Natura 2000, που απονέμει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2013.
2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Το πρόγραμμα παρακολούθησης αποτελεί ουσιώδες τμήμα της αποκατάστασης της δασικής βλάστησης. Περιλαμβάνει την εγκατάσταση 24 μόνιμων επιφανειών, αντιπροσωπευτικών του οικολογικού χαρακτήρα των δασικών εκτάσεων που αποκαταστάθηκαν, και ενός αυτόματου τηλεμετρικού μετεωρολογικού σταθμού στη θέση «Σανιδάκη». Η συλλογή των δεδομένων από το δίκτυο μόνιμων επιφανειών παρακολούθησης αποσκοπεί στην αξιολόγηση των παραμέτρων που επιδρούν στην επιτυχή επανεγκατάσταση της δασικής βλάστησης.
3. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΤΑΫΓΕΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Η οικολογική αποτύπωση του Όρους Ταΰγετος δίνει μια ενιαία εικόνα των γνωρισμάτων του όρους και επιτρέπει τη διατύπωση κατευθύνσεων για τη διατήρησή τους. H αποτύπωση βασίστηκε σε πρωτογενή στοιχεία που συλλέχθηκαν στο πεδίο, σε βιβλιογραφικές πηγές και σε πληροφορίες που παρείχαν τοπικοί φορείς. Κατά την καταγραφή των οικολογικών γνωρισμάτων και τη διατύπωση των κατευθύνσεων διατήρησης διεξήχθη διαβούλευση και υπήρχε στενή συνεργασία με τους φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση των πόρων και την άσκηση των χρήσεων γης στην περιοχή.
4. ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Οι δράσεις ενημέρωσης και διάχυσης των αποτελεσμάτων του έργου σχεδιάσθηκαν με βάση τις ειδικές ανάγκες των ομάδων στόχων που προσδιορίσθηκαν για την περιοχή (κάτοικοι και επισκέπτες, ασχολούμενοι στον αγροτικό τομέα, υπηρεσίες, ειδικοί επιστήμονες που ασχολούνται με τη διαχείριση των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος, υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ευρύ κοινό). Περιλάμβαναν διαβουλεύσεις με την τοπική κοινωνία, προβολή του έργου και των αποτελεσμάτων του μέσω των τοπικών και εθνικών ΜΜΕ και παραγωγή και διανομή έντυπου υλικού όπως η έκδοση της πλήρους οικολογικής μελέτης του Ταϋγέτου και μιας συνοπτικής εκλαϊκευμένης έκδοσης αυτής.
