Η 1η Ενημερωτική Εκδήλωση του έργου «Wetland4Change – Λύσεις βασισμένες στους υγρότοπους για την προσαρμογή, την πρόληψη κινδύνων και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής» του διακρατικού προγράμματος INTERREG EuropeMed υλοποιήθηκε με επιτυχία την Τρίτη 5 Νοεμβρίου στο Κινηματοθέατρο του Δήμου Ηράκλειας. Στόχο είχε την ενημέρωση για τους σκοπούς, τις δράσεις και τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου, καθώς και την έναρξη διαλόγου με φορείς που εμπλέκονται στη διατήρηση, τη διαχείριση και την ανάδειξη των υγροτοπικών πόρων, αλλά και στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Η εκδήλωση οργανώθηκε από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσική Ιστορίας/Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ) σε συνεργασία με τον Δήμο Ηράκλειας, την Περιφερειακή Ενότητα Σερρών και την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027. Συμμετείχαν περισσότερα από 50 άτομα από υπηρεσίες του Δήμου Ηράκλειας (Τμήμα Περιβάλλοντος και Πρασίνου, Τεχνική Υπηρεσία, Πολιτική Υπηρεσία, Τμήμα Τουρισμού, Κοινωνική Προστασία), της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών (Υποδιεύθυνση Τεχνικών Έργων, Πολιτική Προστασία),της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης (Διεύθυνση Υδάτων, Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων, ΔΙΠΕΧΩ), τον ΟΦΥΠΕΚΑ/Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικής Μακεδονίας, την Κτηματική Υπηρεσία Σερρών, τον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Βουβαλοτρόφων Ελλάδος, αγρότες, επαγγελματίες του τουρισμού, εκπαιδευτικοί κ.ά. Τις εργασίες παρακολούθησαν και μαθητές σχολείων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της περιοχής.

Ο κ. Νίκος Γκόγκος, Γενικός Γραμματέας του Δήμου Ηράκλειας, απηύθυνε χαιρετισμό και καλωσόρισε τους συμμετέχοντες. Στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης, το οποίο συντόνισε η κ. Ζωή Μαρίγγου, Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, οι κ. Ελένη Φυτώκα και Αναστασία Χατζημέντωρ από το ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ, αναφέρθηκαν αναλυτικά στο έργο και τις δράσεις του, εστίασαν στις οικοσυστημικές υπηρεσίες που παρέχουν οι υγρότοποι, με έμφαση στην αποθήκευση άνθρακα και τον μετριασμό των επιπτώσεων από πλημμυρικά φαινόμενα και ανάδειξαν την ανάγκη υιοθέτησης μέτρων και λύσεων βασισμένες στη φύση για τη διατήρηση και αποκατάσταση των υγροτόπων.

Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης εστίασε στον διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων στις ακόλουθες θεματικές ενότητες: α) προοπτικές και προκλήσεις για έργα φυσικής συγκράτησης υδάτων και αποκατάστασης υγροτόπων, β) προβλέψεις για τους υγροτόπους στο Στρατηγικό Σχέδιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027 (ΣΣ ΚΑΠ) και γ) προοπτικές και προκλήσεις για την ανάδειξη και τον τουρισμό. Συνολικά αναδείχθηκε η πολύπλευρη αξία της λίμνης Κερκίνης και των υγροτόπων της λεκάνης απορροής του Στρυμόνα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες λόγω κλιματικής αλλαγής. Η ανάγκη προστασίας από πλημμύρες αναγνωρίστηκε ως μείζον ζήτημα και υπήρξε γενική διαπίστωση ότι η διατήρηση και αποκατάσταση των υγροτόπων πρέπει να προωθηθεί ως φυσική λύση συμπληρωματικά με αντιπλημμυρικά έργα. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη διατήρηση και αποκατάσταση παλαιών κοιτών, αλλά και στην αναγκαιότητα υλοποίησης έργων ορεινής υδρονομίας.

Στη θεματική που σχετίζεται με τα υποχρεωτικά μέτρα για τους υγροτόπους του ΣΣ ΚΑΠ (δηλ. υγρότοποι ως αποθήκες άνθρακα, ως υδάτινα σώματα και ως στοιχεία του τοπίου), διαφάνηκε ότι απαιτείται περαιτέρω και πιο στοχευμένη ενημέρωση των αγροτών, σε συνεργασία με αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου και της Περιφέρειας. Αναδείχθηκε, επίσης, η αναγκαιότητα αποκατάστασης υγροτοπικών εκτάσεων περιφερειακά της Λίμνης Κερκίνης και η εν δυνάμει χρήση τους για τη βόσκηση, ιδίως βουβαλιών, με αμοιβαία οφέλη για το Εθνικό Πάρκο και τους βουβαλοτρόφους, καθώς η βόσκηση σε υγρολίβαδα προκρίνεται ως συμβατή αγροτική χρήση για την αποθήκευση άνθρακα.

Στην τρίτη θεματική της συζήτησης, τονίστηκε η αναψυχική αξία της λίμνης και ευρύτερα της περιοχής, τόσο για τους ίδιους τους κατοίκους, όσο και για τους επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι παρεχόμενες τουριστικές υπηρεσίες με επίκεντρο τη λίμνη Κερκίνη, εξαρτώνται άμεσα και καθοριστικά από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του τοπίου, καθώς και από τη διατήρηση και αποκατάσταση των μικρότερων υγροτόπων που βρίσκονται στη λεκάνη απορροής του ποταμού Στρυμόνα, αφού μαζί με την Κερκίνη συγκροτούν ένα πολύτιμο δίκτυο στήριξης της άγριας ζωής. Επιπρόσθετα, οι ειδικές ομάδες τουριστών που επισκέπτονται το Εθνικό Πάρκο (π.χ. ορνιθοπαρατηρητές, ερευνητές, φωτογράφοι άγριας φύσης κ.ά.) εκδηλώνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την υλοποίηση έργων που προωθούν τη διατήρηση και αποκατάσταση των υγροτόπων και της φύσης γενικότερα.

Τέλος, μέσα από τη συζήτηση, αναδείχθηκε ότι ασάφειες σε ό,τι αφορά τη θεσμική προστασία των υγροτόπων δυσχεραίνουν το έργο των υπηρεσιών στον σχεδιασμό και στην επίβλεψη εφαρμογής μέτρων διατήρησης και αποκατάστασης.

Ο γόνιμος διάλογος και η ανταλλαγή απόψεων, σε αυτή την 1η Ενημερωτική Εκδήλωση του Έργου, έθεσε το πλαίσιο για την ανάπτυξη συνεργασιών και τη δημιουργία συνεργειών, με στόχο τη διατύπωση, αποδοχή και προώθηση λύσεων βασισμένων στους υγροτόπους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η 2η Ενημερωτική Εκδήλωση για την πρόοδο του έργου θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2025.